Salme 122,1-4

  Ein song til festreisene. Av David.

Eg vart glad då dei sa til meg:
«Vi vil gå til Herrens hus.»
2 Ofte har føtene våre stått
i portane dine, Jerusalem.
3 Jerusalem, du er bygd
som ein heil og samla by!
4 Dit dreg stammene opp,
Herrens stammer!
Det er ei lov for Israel
å prisa Herrens namn.

Denne teksten løftar Guds kyrkje opp på eit nivå der ho høyrer heime, som verdas mest fantastiske fellesskap.

For jødane var tempelet i Jerusalem Herrens hus. Hans nådige nærvær på jorda var knytt til denne plassen. I vår tid og i vår samanheng bur Herren Jesus i alle som trur på han, og tempelet i Jerusalem er blitt erstatta med den kristne kyrkjelyden. Guds nådige nærvær på jorda er å finna alle plassar der det er kristne menneske, og i særleg grad der  Jesustruande finn saman for å prisa og tena Han. 

Alle kristne elskar sine kristne søsken. Det er eit kjenneteikn på personar som har Guds Ande. Og dei som elskar sine kristne medsøsken, elskar også å vera saman med dei, og dei gleder seg til neste gudsteneste, bibelgruppe eller bønnegruppe. Det er naturleg. 

Dersom du ikkje kjenner på dette, må du be Gud om å kasta ljos over livet ditt og syna deg kva du må venda om frå slik at han kan reinsa deg og fylla deg med Anden på nytt. Då vekkest kjærleiken til Gud i deg, hans familie og hans misjon. 

v.3 Jesus elskar at kristne står saman, og han ber i Johannes 17 om at me alle må vera eitt slik at verda kan tru at han er den han er. Dette skulle motivera oss til i stor grad å søka saman, ja, ha mestd mogeleg i lag. Herren vil byggja Jerusalem som ein heil og samla by. 

Israels folk og land har eit stort kall over seg: Dei skal prisa Herrens namn og gjera dette kjent over jorda. Du og meg som Jesustruande heidningar er invitert inn i det same kallet. Når kvar av oss lovar, ærar, hyllar, opphøgjar, tilber og lyder kong Jesus, gjer me hans namn stort mellom folk, og jo klarare dei ser han for sitt indre, jo fleire av dei vil begynna å tru på han og setja si lit til han. Slik veks Guds rike fram. 

Salme 121:4-8

 4 Sjå, han blundar ikkje og søv ikkje,
Israels vaktar.

5  Herren er din vaktar,
Herren er din skugge
ved di høgre hand.

6 Sola skal ikkje skada deg om dagen,
heller ikkje månen om natta.

7  Herren skal vara deg frå alt vondt.
Han skal verna om ditt liv.

8  Herren skal vara din utgang og din inngang
frå no og til evig tid.

Vers 4 vidarefører det som blir sagt i vers 3 om at Herren alltid er årvaken. Han er på ballen, som dei seier i fotballspråket, han er der kampen rasar. Det skal me hugsa på i denne tida då Israel er i krig mot Hamas og Iran, og i denne tida då dei fleste av verdas land reiser seg mot Israel, og når til og med venene deira vaklar. Men Israels Gud vaklar ikkje. Han er på ballen. Det vil heile verda få erfara. 

Gud er trufast mot det folket han valde ut med tanke på å bringa frelse til verda. Det vil eg ha sagt. Gud er ikkje ein Gud som byggjer opp ein nasjon for så å overlata han til seg sjølv. Ja, men jødane er jo ikkje kristne, innvender du kanskje. Til det er å svara: Mange av dei er kristne, og fleire skal det bli. Ja, ein dag skal heile nasjonen venda seg til Yeshua Messiah, vår Jesus, og då vil verda oppleva  at ei kristen vekking som aldri før vil koma til å gå over nasjonane. Herren våker over ordet sitt for å fullføra det han har sagt. Og det eg no seier er viktig: Alle som no reiser seg mot Israel, reiser seg mot Israels Gud, og det er lite tilrådeleg. Alternativet er å tala vel om landet og folket, be for dei og på alle måtar velsigna dei. Men be for all del også for palestinarane, at Gud skal sjå til dei i deira naud, at Israel skal sigra i krigen mot Hamas, at Gaza blir demilitarisert og attreist. 

Men Herren er også med deg i dine kampar. Han er usynleg til stades ved di høgra hand. Så nær er han. Han slumrar og søv ikkje. Han er på ballen, du har han på laget ditt, og så lenge han har ein plass i livet ditt, kjem du til å sigra. 

Gud skapte sola og månen for å velsigna oss, og hjelpa oss å halda orden på tid og time. Men menneska i orienten såg på dei som gudar som slett ikkje alltid hadde godt i sinne. Kanskje er det dette som ligg til grunn for det me les om desse to lysa her? Og det er jo interessant at islam framleis er ein månereligion, og blir symbolisert med halvmånen. Men denne månen skal ikkje kunna skada Israel eller Guds kyrkje. Det er interessant at dei fleste kristne som blir forfølgde blir forfølgde av islam, månereligionen. Og det er interessant at hatet mot Israel også kjem frå denne trua. Men Herren varar kyrkja og Israel og deg, truande ven, mot alt vondt. Kva er det vonde? Det som skadar trua di og som fører deg bort frå Gud. Det som skadar familien din og samhaldet de har med kvarandre. Det som skadar kyrkja di, ho som skal vera som ei mor for deg. Og dessutan alt som vert sett i verk for å fjerna Israel frå kartet og det jødiske folket frå jordas overflate. Og me kan leggja til: Alt som vil øydeleggja arbeidsplassen din og landet som du bur i. 

Herren skal verna om livet ditt. Tenk på det. Livet ditt er dyrebart for Gud. Men ikkje berre ditt. Alle sine liv. Difor kjempar me også for dei ufødde, og Herren ber oss om å saman med han å verna menneskelivet frå det er avla til naturleg død. Det er han som har vilja dei, og han har ein stor plan for dei som brutalt vert stoppa når mora bestemmer seg for å ta abort. Det at me held på med dette, set oss i stor fare. For Herren har sagt at den som tek menneskes liv, hans liv skal menneske ta. Og sjølv om dette handlar om dødsstraff, kan dei slik eg ser det også handla om krig. Det er mi overtyding at den krigen samfunnet fører mot ufødde barn vil før eller seinare føra oss inn i ein krig der me alle står i fare for å bli offer. Må det ikkje skje. Må me erkjenna vår synd, venda om til Gud og søkja fred med han. Då vil det gå oss godt. 

Salme 121,1-3

 1 Ein song til festreisene.

Eg lyfter auga mine til fjella.

Kvar kjem mi hjelp ifrå?

2 Mi hjelp kjem frå Herren,

som har skapt himmel og jord.

3 Han vil ikkje la foten din vakla,

din vaktar vil ikkje blunda!

Dette er ei av dei mest kjende og brukte salmane i Bibelen. Den syng me ofte når me samlast til gudsteneste, i alle fall hos oss.

Utgangspunktet er at den som har skrive dette treng hjelp, og situasjonen er så vanskeleg at det er berre Herren som kan hjelpa. 

Difor løfter han blikket mot fjella, dvs oppover. Me har alle ei eller anna førestellinga om at Gud er over oss, og eg trur han vil at me skal tenkja slik av den enkle grunn at han ofte openberrar seg på fjell: Sinai, Sion, Tabor, Golgata. 

Denne salma kan me gjerne kalla ei tillitssalme. Salmisten er sikker i si sak: Mi hjelp kjem frå Herren. Og ingen kven som helst herre, men han som skapte himmel og jord, den allmektige og evige gode Gud, han som er opphavet til alt. 

1.og 2.vers er i 1.person, eg og mi. Frå vers 3 skriv salmisten i 2.person. Då er det du, din og deg som gjeld. 1.og 2. vers er eit vitnemål. Vers 3-8 er forkynning. 

Vers 3. Kanskje du er i ein situasjon der du føler deg åndeleg og mentalt svimmel, at det går heilt rundt for deg. Høyr her: Herren held deg oppe. Du skal ikkje falla. Han ser korleis du har det, og difor hegnar han om deg. Ein plass står det at han slår leir rundt deg. Kjære svimle ven! Du er omringa av Herren og hans englar. Dei støttar deg opp, og snart kjem du til sans og samling att. 

Stundom kan me høyra når nokon forkynner over teksten om stormen på Gennesaretsjøen  at Jesus tek seg ein blund og ikkje følgjer så godt med på kva som skjer i livet ditt. Men det er 100% feil. Han er vaker over deg dag og natt, og han passar på at du ikkje blir overbelasta eller vergelaust utsett for demoniske åtak. Kjære kristne ven! Du er veldig godt beskytta av Jesus, han som er Kristus, Herren.  

Salme 120

Ein song til festreisene.

Eg ropa til Herren i mi naud,

og han svara meg.

2  Herre, berg meg frå lepper som lyg,

frå tunger fulle av svik!

3 Kva skal han gje deg, du svikefulle tunge,

kva meir skal han la deg få?

4 Stridsmannens kvasse piler

og brennande kol frå gyvelbusken!

5 Ve meg! Eg er innflyttar i Mesjek,

eg bur mellom Kedars telt!

6 Altfor lenge har eg budd

mellom folk som hatar fred.

7 Eg er fred,

men om eg talar,

går dei til krig.

mellom folk som hatar fred.

Her startar ein serie med salmer (Salme 120-134) som israelittane song då dei tre gonger i året gjekk opp til Jerusalem for å feira påske, pinse og lauvhyttefesten. Dette var vandringsviser med sterkt teologisk/åndeleg innhald. Det er gjerne Israel som er subjektet, eg-personen,  i desse salmane. 

Men dette er naturlegvis også salmer for oss som er kristne, for me er jo pilegrimar, på vandring mot himmellandet, mot det himmelske Jerusalem. 

v. 1. Israelsfolket hadde, og har, opplevd mykje naud og smerte gjennom historia. Det toppa seg då Hitler-Tyskland klarte å ta livet av 6 millionar av dei frå 1942 til 45, og det ser ikkje ut til at det vil ta slutt før Jesus kjem attende for å attreisa riket for Israel. For det skal han. Men Israel er aldri overlaten til seg sjølv. Herren er med dei, og når Israel ropar til Herren i si naud, svarer han og friar dei ut. Det er ei erfaring som er veldig sterk i Israels historie. Difor eksisterer nasjonen og folket framleis, og vil alltid gjera det. 

Slik også Kristi sanne kyrkje i verda, me som ved trua på Jesus er påkopla lovnadane Gud gav Israel i GT. Forfølgingane har vore mange og store. Og i våre tid er 360 millionar kristne i verda utsette for ulike former for fysiske, sosiale eller økonomiske overgrep, og mange blir rettsforfølgde av ulike vikarierande grunnar, og stadig møter dei klagemål frå "lipper som lyg", slik som Jesus også gjorde det på langfredag (v.2). Og knapt nokon har gjennom historia blitt loge på som det jødiske folket. Dei er blitt skulda for alt som har gått galt i verda frå svartedauden til børskrakket i 1929. Men Gud noterer seg alle løgnene, og dei som serverer dei vil møta hans strenge dom (v.3-4). Trass i alt dette lever både kyrkja og Israel, og kyrkja er større enn nokon gong før, og talet på kristne aukar omtrent like fort som verdas befolkning, og truande over heile verda kan stadfesta at Gud er ein gud som svarar når hans folk ber han om hjelp. 

v.5-6 myntar på Israel i diasporaen, og den lengste i så måte starta i år 135 e.Kr., og trass i at staten Israel vart oppretta i 1948 som ein tilfluktsplass for verdas jødar, er det mange som framleis lever i andre land, og i skrivande stund er norske jødar livredde for å syna kven dei er, mennene er livredde for å gå med kippa, kvinnene gøymer davidsstjernesmykkene sine, livredde for å bli utsett for vald og overgrep. Men dei skal også attende til Israels land, og der skal dei vera trygge og møta Herren som skal gjenføda dei og fetla om såra deira. 

Men som kristne er me også i framand land, les me i Hebrearbrevet, utlendingar i denne verda på veg mot vårt himmelske fedreland. Men me er her for ein hensikt: Me skal føra denne verdas barn til Gud slik at dei kan ha ei framtid og ikkje gå fortapt. Det er ei stor sak. Me kjem til folk og byr dei om å venda om slik at dei kan få fred med Gud. Nokre tek imot Guds ord. Men det er fleire som steilar og yt motstand. Men alt dette er kortvarig, og lite å klaga over, eigentleg.

Salme 119,173-176

 173 Lat di hand koma meg til hjelp,

for eg har valt dine påbod.

174  Herre, eg lengtar etter di frelse,

eg frydar meg over di lov.

175 Lat meg leva og lovsyngja deg,

lat dine lover vera mi hjelp!

176 Eg har villa meg bort som ein bortkomen sau.

Leit etter meg, din tenar,

eg har ikkje gløymt dine bod.

v.173. Salmisten appellerer til Gud om hjelp, og meiner  at Gud har gode grunnar til å hjelpa han sidan han har valt å bli ein kristen, som me ville ha sagt det i vår tid. 

v. 174. Han lengtar etter at Gud skal fria han ut av ein eller annan vanskeleg situasjon, og ut frå vers 175 kan det sjå ut til at han er sjuk. For der ber han om å få leva, og han meiner det kan vera bra også for Gud, for då har han i alle fall ein som lovsyng han på jorda. 

Men han vil ikkje berre leva, han vil leva rett, og då treng han hjelp av Guds lover. Alle vil me gjerne leva, og når livet står i fare, ber me om å bli berga. Men Gud spør oss om korleis me har tenkt å leva. Kva vil me gjera ut av dei dagane og åra han gjev oss?

Vers 176, avslutningsverset, er merkeleg. Han føler på ingen måte at han er der han skulle ha vore, han kjenner seg som ein bortkomen sau, og ber om å bli funnen. Korleis skal me skjøna dette? Paulus skriv i Filipparbrevet at han trur ikkje om seg sjølv at han har gripe det, men han gløymer det som ligg bak, og strekkjer seg etter det som ligg framføre. Ein felleskristen erfaring er denne at jo lenger me lever med Gud, jo meir skjønar me kor stor avstand det er mellom dei me er og dei me skulle ha vore. I 1. Tim 2 skriv apostelen. "Det er truverdige ord og vel verd å ta imot at Jesus Kristus kom for å frelsa syndarar, og mellom dei er eg den største." På denne tida hadde han kort tid att før han skulle døy. Er det noko slikt salmisten også kjenner på? Eg trur det. 

Salme 169-172

 169  Herre, lat ropet mitt nå fram til deg,

gjev meg skjøn etter ditt ord!

170 Lat mi bøn koma fram for deg,

berg meg, som du har sagt!

171 Lat leppene strøyma over av lovsong,

for du lærer meg dine forskrifter.

172 Lat tunga syngja ut ditt ord,

for alle dine bod er rettferdige.

v. 169. Salmisten tryglar om å bli høyrt. Ei bøn er som ein søknad, og den som sender ein søknad vonar på å få han innvilga. Og det salmisten ber om her er at Gud skal gje han  skjøn, dvs. den rette bibelske forståinga av saker og ting. Det er ei god bøn som me alle kan be, og er det noko me treng i våre dagar så er det å forstå utfordringane i våre eigne liv, i andre sine liv, i kyrkja, i kyrkjelyden og for den saks skuld i samfunnet, ut frå Guds ord. Og til det treng me Guds heilage Ande. Det er Han som gjev oss den rette forståing av Guds ord. Guds ord er jo hans sverd, les me i Ef. 6.  

v.170. Salmisten ber om frelse, og han syner til Guds lovnader. Det er som om han vil binda Gud til det Gud har sagt. Det er både frimodig og forbiletleg, for Gud oppmuntrar oss til det når han seier: De som minnar Gud, unn dykk inga ro. 

v.171. Denne bøna skulle kristne i våre dagar sanneleg brukt tid på å be. Det er sjeldan me høyrer truande syng lovsongar utanom på møter og gudstenester. Og det kan vera ganske tamt der også. Men når Gud fyller oss med Anden, strøymer lovsongen fram frå oss, så det er det han ber om her, om å bli fylt av Anden, og denne erfaringa kjem når me lyttar til og les Guds ord. 

v.172. Og det er Guds bod (her også i meininga bodskap) som er innhaldet i all kristen lovsong. Det Gud seier i sitt ord er alltid sant, rett og godt, og når me syng Guds ord, er Gud den primære mottakaren, men me forkynner også hans autoritet og gode vilje for alt og alle som måtte lytta til oss, og når Guds ord lyder, skaper det endring. Enten blir folk frelst, eller dei forherdar seg. 

Salme 119,166-168

 

Salmisten ventar på Herrens frelse. Det kan sjølvsagt bety at han ventar på å få hjelp til å koma seg ut av ein vanskeleg situasjon, og at det tek si tid. 

Det kan også bety at han ventar på Guds ultimate offer, at han ser fram mot det som me kan sjå attende på, at Jesus kom, levde vårt liv, døydde for våre synder og stod opp til vår rettferd. 

For meg betyr det at eg ventar på vekking, at Gud skal ausa Anden sin ut over bygd og by i Noreg slik at folk vender om frå synd og vondskap og let seg finna og famna av Gud, og slik at kyrkjer og forsamlingar fyllest med folk som prisar Jesus for hans offer, tilgjeving, godleik og makt. 

Og medan me ventar, lever me kristenlivet i lydnad mot Gud og hans ord. 

Salmisten elskar Guds bod. Det gjer me også. Guds bod reflekterer Guds kjærleik. Difor elskar me dei, og difor hevdar me dei. Det er ikkje for å vera vanskelege me gjer det, men fordi det fører elendighet med seg å bryta Guds lover. Dessutan er lovene lover. Bryt me dei, påfører me oss skuld innfor Gud. 

Salmisten meiner seg å ha halde alle Herrens lovbod, noko som betyr at han held dei for å vera sanne, gode og gyldige, verd å leva etter, måla seg opp mot og forkynna. 

Men han veit at livet hans ligg ope for Gud. Og det gjer våre liv også. Han kjenner alle våre vegar, alle vala me tek, alt me tenkjer , seier og gjer. Ingenting er skjult for han. Difor bøyer me oss ærbødig for Gud kvar einaste dag og sannar syndene våre, vender oss bort frå dei og let oss leida av Gud inn på hans vegar.